"سال شمار زندگی و آثار نیما یوشیج" 21 آبان 1274 هـ . ش برابر با 15 جمادی الثانی 1315 هـ . ق و 11 نوامبر نوامبر 1895 م. علی نوری (نیما یوشیج)، شاعر پردرد کوهستان، در روستای یوش از توابع بخش نور، شهرستان آمل، واقع در 42 کیلومتری جاده شوسه ی چالوس (حدود کندوان)، از پدری آتشین مزاج و شجاع به نام ابراهیم خان اعظام السلطنه (که با کشاورزی و گله داری روزگار می گذرانید) و از مادری به نام طوبی مفتاح به دنیا آمد.برادر کوچکش رضا (لاربن) و خواهرانش ناکتا، بهجت و ثریا بودند.دوران کودکی : زندگی او در بین شبانان و ایلخی بانان و انس با آرامش وحشی کوهستان و پیوند روحی رمندگی طبیعت و جهان دد و دام. خواندن و نوشتن در زادگاهش به شیوه ی سنتی نزد ملای ده و تحمل جور و ستم از دست آموزگار، آموزش اسب سواری و تیراندازی از پدر (سیاق) و حکایات هفت پیکر نظامی و غزلیات حافظ از مادر سپری شد.در سال 1288 هـ . ش به تهران مهاجرت کرد و در دبستان حیات جاوید (حاج حسن رشدیه سابق) به تحصیل پرداخت. دوران نوجوانی را به تحصیل در مدرسه ی متوسطه ی کاتولیک "سن لویی" در تهران برای آموختن زبان فرانسه گذراند. آشنایی با نظام وفای شاعر و معلم ادبیاتش و هم شاگردی با حسین پژمان، همزمان با آغاز جنگ جهانی اول، تحصیل دروس حوزه و آموختن زبان عربی، دیگر تجربه های او بود.در سال 1296 هـ . ش (ژوئن1917م) فارغ التحصیل از مدرسه ی سن لویی شد. دوران جوانی او با سفر به یوش در تابستان ها، دل باختگی به دختری که به کیش دلداده نگروید، دل باختگی به دختری به نام "صفورا" و ناکامی در این عشق، حضور در محافل ادبی تهران و در جلسات سخنرانی بهار، حکمت و احد اشتری در حجره ی چای فروشی شاعر به نام "حیدرعلی کمالی" و تأثیرپذیری از نظامی، حافظ، دانته، لرمون تواف، پوشکین، هوگو، استفان مالارمه و آلفرد دوموسه سپری شد. در سال 1298 هـ . ش به استخدام در وزارت مالیه (دارایی) در آمد و در اسفند 1299 هـ . ش به سرودن مثنوی "قصه ی رنگ پریده، خون سرد" در بحر هزج مسدس و نزدیک به 500 بیت پرداخت. سال 1300هـ . ش سال چاپ و انتشار "قصه ی رنگ پریده، خون سرد" به صورت کتابی 32 صفحه ای با هزینه ی شخصی بود. دی ماه 1301 هـ . ش سال سرودن شعر معروف "افسانه" و تقدیم آن به استادش نظام وفا و چاپ قسمت هایی از آن در روزنامه ی قرن بیستم و انتقاد و اعتراض ادیبان نسبت به شعر او بود. در سال 1302 هـ . ش به سرودن شعر "ای شب" و چاپ آن در مجله ی ادبی "نوبهار" پرداخت. سال 1303 هـ . ش سال چاپ و انتشار اشعار "ای شب"، "چشمه ی کوچک"، "خروس و روباه"، "به رسام ارژنگی"، "بز ملاحسن مسئله گو","برای دل های خونین", "محبس" و "افسانه" در کتاب "منتخبات آثار از نویسندگان و شعرای معاصر" به انتخاب "محمد ضیای هشترودی" بود که بعضی از آنها قطعات تمثیلی و طنزآلود نیماست. اسفند 1305 هـ . ش فصل انتشار دومین مجموعه ی اشعار با نام "خانواده ی سرباز" (در جهت کمال بخشیدن به ساخت های بیرونی افسانه و نوعی واقع گرایی ادبی و هنری) در قطع جیبی در 48 صفحه که در برگیرنده ی اشعار خانواده ی سرباز، امید مادر، شیر بود که با سرمایه ی شخصی منتشر شد. 6 اردیبهشت 1305 هـ . ش هنگام ازدواج با خانم عالیه جهانگیر بیست و یک ساله بود. وی خواهرزاده ی نویسنده ی مشهور میرزا جهانگیرخان صور اسرافیل و فرزند میرزا اسماعیل شیرازی و معلم دوره ی ابتدایی او بود. نیما و عالیه بعدها صاحب فرزند پسری به نام "شراگیم" شدند. در 1 خرداد 1305 هـ . ش _ مرگ پدر نیما _ ابراهیم نوری، اعظام السلطنه اتفاق افتاد. اسفند 1306 هـ . ش سال سرودن شعر بلند و حماسی "سرباز فولادین" تحت تأثیر اعدام سرهنگ احمدخان پولادین بود. سال 1307 هـ . ش انتقال همسر معلمش _ عالیه جهانگیر_ به بارفروش (بابل) و همراهی نیما با او بود. به سال 1307 هـ . ش به آموختن فلسفه، منطق و فقه در محضر علامه محمدصالح حائری در بارفروش (بابل) پرداخت. در سال 1308 با انتقال همسرش به شهرهای آمل، لنگرود، رشت و لاهیجان و اقامت نیما در این شهرها همراه بود. مهر 1309 هـ . ش سال تدریس نیما در مدرسه ی متوسطه ی حکیم نظامی آستارا و مدیریت عالیه خانم در مدرسه ی نسوان بود.پایان اقامت نیما و همسرش در آستارا در فروردین 1312 هـ . ش به تهران مهاجرت نمود و خانه نشینی منتظر خدمـت شد. سال 1316 هـ . ش سال تدریس ادبیات فارسی در دوره ی دوم دبیرستان صنعتی تهران، ارائه ی نظریات ادبی درباره ی شعر نو فارسی در ارزش احساسات و تکمیل آن با سرودن شعر ققنوس که کاملاً آزاد از قید تخیل و وزن آرایی و قافیه بندی گذشتگان بود. در سال 1317 هـ . ش، نیما به عضویت هیئت تحریریه ی مجله ی "موسیقی" از انتشارات اداره ی موسیقی کشور به اتفاق محمد ضیای هشترودی، صادق هدایت و عبدالحسین نوشین به مدیریت سرگرد غلامعلی مین باشیان در آمد و مقاله ی ارزش احساسات در زندگانی هنرپیشگان در مجله ی موسیقی را به چاپ رساند. در سال 1318 هـ . ش اشعـار صـدای چنـگ، غـراب، قو و شمع کـرجی را در مجله ی مـوسیقی بـه چـاپ رسـاند. در سـال 1319 هـ . ش به چاپ اشعار گل مهتاب، ققنوس، مرغ غم، پریان، عبداله طاهر و کنیزک، فضای بی چون، طوفان، اندوهناک شب، ای شب و خنده ی سرد در مجله ی موسیقی پرداخت.بهمن 1320 هـ . ش با تعطیلی مجله ی موسیقی و بیکاری نیما به دنبال مرگ سرگرد مین باشیان همراه بود. سال 1320 هـ . ش با انتقال شغل همسرش از وزارت فرهنگ به بانک ملی ایران مصادف شد. در سال 1323 هـ . ش، آشنایی با استاد شهریار تبریزی و دیدار با او به اتفاق پسرش شراگیم بود. در سال 1325 هـ . ش به چاپ اشعار مادری و پسری، وای بر من و پادشاه فتح در شماره های پی در پی ماهنامـه ی "نامـه ی مردم" و چاپ شعر کار شب پا در مجلـه ی پیام نو از انتشارات انجمن فرهنگی ایران و شوروی سابق همت گماشت. در تیر 1325 هـ . ش، آشنایی سید ستیهنده ی اهل قلم _جلال آل احمد_ با نیما یوشیج اتفاق افتاد. در سال 1325 هـ . ش با شرکت و اجرای شعر در نخستین کنگره ی نویسندگان ایران, چاپ و انتشار کتابی به همین مناسبت که در آن اشعار شب قورق, آی آدم ها و مادری و پسری از نیما هم آمده اند همراه شد. در سال 1326 هـ . ش به استخدام در اداره ی نگارش وزارت فرهنگ در آمد و به چاپ شعر خواب زمستانی در مجله ی اندیشه ی نو همت گماشت. در سال 1329 هـ . ش به چاپ و انتشار شعر افسانه به صورت کتابی مستقل در 64 صفحه به همراه مقدمه ای از احمد شاملو به وسیله ی انتشارات علمی پرداخت. سال 1333 هـ . ش سال چاپ و انتشار چهارمین مجموعه ی شعر با نام "نیما یوشیج" کیست؟ چیست؟" در 96 صفحه به کوشش ابوالقاسم جنتی عطایی به وسیله ی انتشارات احمد ناصحی بود. و در سال 1334 هـ . ش زمان چاپ و انتشار مقاله ی ارزش احساسات در زندگانی هنرپیشگان و کتاب "نیما, زندگی و آثار" حاوی گزیده ای از اشعار نیما در 204 صفحه به کوشش ابوالقاسم جنتی عطایی و به وسیله ی انتشارات صفی علی شاه بود. و به سال 1336 هـ . ش, شعر مانلی, را منتشر کرد و سرانجام ... شبانگاه 13 دی 1338 هـ . ش سال خاموشی شمع وجود کماندار بزرگ کـوهسـاران بـه دنبـال سفـری ناخواسته به یوش در زمستان (که این بار نیز به جست و جوی تسلایی برای غم غربتی های خود در شهر رفته بود) و به علت بیماری ذات الریه شد. جلال آل احمد همسایه او برایش قرآن باز کرد, آمد : "والصافات صفاً" در امامزاده عبداله در نزدیکی حرم مطهر شاه عبدالعظیم حسنی در شهر ری دفن شد. پس از در گذشت نیما _ بنا به وصیت وی _ کار تدوین و چاپ آثار فراوان و گران قدرش با یاری همسرش (عالیه جهانگیر) و فرزندش (شراگیم یوشیج) و چند تن از یاران صمیمی آن مرحوم با مراقبت سیروس طاهباز آغاز شد که به ترتیب عبارتند از : 1339 هـ . ش, افسانه و رباعیات, ناشر : سازمان چاپ کیهان با نظارت محمد معین و ابوالقاسم جنتی عطایی. دی 1342 هـ . ش, برگزیده ی اشعار نیما یوشیج، با تدوین سیروس طاهباز, با تصویری از هانیبال الخاص.اسفند 1344 هـ . ش, ماخ اولا شامل 29 شعر, ناشر : شمس تبریز و دنیا, با طرح جلدی از بهمن محصص.1345 هـ . ش, مرگ خانم عالیه جهانگیر همسر نیما انتشار شعر من شامل 21 شعر, ناشر : جوانه, با تصویر مجسمه ای که حاجی نوری از شعر "آی آدم ها" درست کرده بود. (پاییز), انتشار ناقوس, شامل 12 شعر, ناشر : مروارید, با تصویر ماسکی از صورت نیما توسط ضیاپور نقاش.1346 هـ . ش, انتشار شهر شب, شهر صبح شامل 11 شعر, ناشر : مروارید.18 شهریور 1348 هـ . ش _ درگذشت دوست و یار دیرین نیما_ زنده یاد جلال آل احمد.1349 هـ . ش, انتشار قلم انداز شامل 21 شعر, ناشر : دنیا.1350 هـ . ش, انتشار فریادهای دیگر و عنکبوت رنگ, شامل 14 شعر, ناشر : جوانه. 1351 هـ . ش, انتشار آب در خوابگه مورچگان شامل 540 رباعی , ناشر : امیرکبیر.1352هـ . ش, انتشار مانلی و خانه ی سریویلی شامل دو منظومه ی بلند, ناشر : امیرکبیر.1353 هـ . ش, انتشار نمونه هایی از شعر نیما.1354 هـ . ش, انتشار حکایات و خانواده ی سرباز, ناشر : امیرکبیر.1357 هـ . ش, انتشار افسانه با نقاشی بهمن دادخواه, ناشر : کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.1364 هـ . ش, انتشار مجموعه ی آثار نیما یوشیج, دفتر اول : شعر, ناشر, در 744 صفحه که با غلط های چاپی فراوان همراه بود.1368 هـ . ش, انتشار برگزیده ی آثار نیما.شهریور 1372 هـ . ش, انتقال کالبد شاعر پردرد کوهستان به زادگاهش یوش و دفن در خانه ی خود بنا به وصیتش.25 اسفند 1377 هـ . ش, خاموشی زنده یاد سیروس طاهباز و دفن در کنار آرامگاه نیما.
بارم بندی...
